Bloedverlies na overgang

De overgang

De overgang is de periode waarin vrouwen voor het laatst menstrueren. Eerst worden de menstruaties onregelmatig en tenslotte houden ze op. Wanneer u een jaar lang geen menstruaties hebt gehad, wordt ervan uitgegaan dat er geen menstruaties meer komen. Als u na dat jaar toch weer een bloeding krijgt, noemen we dit bloedverlies na de overgang.

Oorzaak bloedverlies na de overgang

Er zijn veel verschillende oorzaken voor bloedverlies na de overgang. De meest voorkomende oorzaken zijn:

Verminderd oestrogeen

De vaginawand is bekleed met slijmvlies. Het vrouwelijk hormoon oestrogeen versterkt dit slijmvlies. Na de overgang daalt de oestrogeenspiegel. Dit kan ervoor zorgen dat de vaginawand dunner, droger en kwetsbaarder wordt. Hierdoor kunt u last krijgen van onschuldig bloedverlies.

Verzakking

De vaginawand kan geïrriteerd raken en stuk gaan door een verzakking die voorbij de ingang van de vagina komt. Ook kan een ring die tegen de verzakking is geplaatst de vaginawand beschadigen, waardoor bloedverlies ontstaat.

Poliep

De baarmoedermond is aan de buitenkant bekleed met stevig weefsel en aan de binnenkant met slijmvormend weefsel. Het slijmvormend weefsel van de baarmoedermond kan uitgroeien tot een rode uitstulping: een poliep. Dat kan ook gebeuren met het weefsel in de baarmoeder. Omdat een poliep kan bloeden, kan dit de oorzaak zijn van bloedverlies. Een poliep is vaak goedaardig maar kan soms ook kwaadaardig zijn, daarom moet een poliep verwijderd en onderzocht worden.

Baarmoederhalskanker

Baarmoederhalskanker kan ontstaan uit het stevige en slijmvormende weefsel aan de binnenkant van de baarmoedermond. Bloedverlies na de overgang kan een eerste teken zijn van baarmoederhalskanker. Deze vorm van kanker komt weinig voor na de overgang. De kans dat baarmoederhalskanker de oorzaak is van het bloedverlies, is minder dan 1%. Bij het onderzoek vanwege bloedverlies na de overgang wordt hierop gecontroleerd.

Dun slijmvlies

De baarmoeder is aan de binnenkant bekleed met slijmvlies. Voor de overgang beïnvloeden twee soorten hormonen het baarmoederslijmvlies. Het hormoon oestrogeen stimuleert het slijmvlies waardoor het dikker wordt. Het hormoon progesteron zorgt ervoor dat het slijmvlies uitrijpt en wordt afgestoten. Na de overgang stoppen de eierstokken met het maken van oestrogeen en progesteron. Dit zorgt ervoor dat het slijmvlies in de baarmoeder dun blijft en kwetsbaar wordt. Dit kan onschuldig bloedverlies veroorzaken.

Menstruatie

Sommige vrouwen krijgen toch nog een menstruatie nadat zij meer dan een jaar geen menstruaties hebben gehad. De kans hierop is groter wanneer u nog niet zo lang in de overgang bent. U herkent dan vaak hetzelfde patroon van menstruaties dat u eerder had. Wanneer de gynaecoloog bij het uitstrijkje en de echo geen afwijkingen vindt, heeft u waarschijnlijk toch nog een menstruatie gehad. In dit geval is het bloedverlies onschuldig.

Verdikt slijmvlies

Na de overgang kan uit vetweefsel oestrogeen (vrouwelijk hormoon) vrijgemaakt worden. Dit kan het baarmoederslijmvlies stimuleren wat bloedverlies kan veroorzaken. Meestal is dit verdikte weefsel onschuldig. Soms wordt het weefsel onrustig en ontstaat er (een voorstadium van) baarmoederkanker. Ook bij langdurig gebruik van hormonen vanwege overgangsklachten zien we dit voorkomen.

Baarmoederkanker

Baarmoederkanker kan ontstaan in het slijmvlies van de baarmoeder. Als er kanker ontstaat in het slijmvlies, dan krijgt u meestal in een vroeg stadium bloedverlies. De kans op kanker van het baarmoederslijmvlies bij bloedverlies na de overgang is 1 op 10 (10%). De kans hierop is groter als u ouder bent en/of overgewicht, hoge bloeddruk of suikerziekte (diabetes) hebt. Kanker in de spier van de baarmoeder is zeldzaam.

Vleesbomen

Vleesbomen, ook wel bekend als myomen, zijn afhankelijk van vrouwelijke hormonen. Voor de overgang maken de eierstokken nog hormonen. Vleesbomen kunnen dan een oorzaak zijn voor onregelmatig of hevig bloedverlies. Na de overgang zijn vleesbomen niet meer actief. Ze worden vaak ook kleiner. Bij 5 op de 100 vrouwen met bloedverlies na de overgang wordt er een vleesboom gevonden. Meestal is dit niet de oorzaak van het bloedverlies.

Onderzoek

Bij bloedverlies na de overgang maakt de huisarts of de gynaecoloog een uitstrijkje en een inwendige echo. Na deze onderzoeken bepaalt de arts of er aanvullend onderzoek nodig is, zoals een contrastecho of pipelle, of een hysteroscopie.

Pipelle

Met een pipelle (een dun buisje) neemt de gynaecoloog een beetje weefsel uit de baarmoederholte af. Dit kan menstruatie-achtige pijnkrampen geven. Het weefsel gaat naar het laboratorium voor onderzoek. Er kan soms nog een paar dagen bloedverlies zijn.

Contrastecho

Bij een contrastecho plaatst de gynaecoloog een dun buisje (een katheter) in de baarmoederholte. Hierna brengt de gynaecoloog een klein beetje water of gel in en maakt opnieuw een inwendige echo. Dit kan menstruatie-achtige pijnkrampen geven. Op deze manier kan de gynaecoloog de baarmoederholte en eventuele poliepen beter zien.

Hysteroscopie

Hysteroscopie betekent letterlijk: in de baarmoeder kijken. Dit type onderzoek kan op een behandelafdeling of in een operatiekamer plaatsvinden. Voorafgaand aan het onderzoek krijgt u pijnstilling, soms wordt sedatie of narcose gegeven. Dit wordt van te voren met u afgesproken.

Tijdens het onderzoek brengt de gynaecoloog een dunne buis met een kleine camera in de vagina in. Dan schuift de gynaecoloog de buis voorzichtig in de baarmoeder. Dit kan menstruatie-achtige pijnkrampen geven.

De gynaecoloog kan door de camera de binnenkant van de baarmoeder op een beeldscherm zien. U kunt zelf ook meekijken op het scherm. Via de buis wordt vloeistof in de baarmoeder ingebracht waardoor de baarmoeder een beetje uitzet. Hierna kan de gynaecoloog een hapje weefsel (biopt) van het baarmoederslijmvlies nemen of bijvoorbeeld een poliep of vleesboom verwijderen.

Behandeling bloedverlies na overgang

Geen behandeling

Bij ongeveer de helft van de vrouwen met bloedverlies vindt de gynaecoloog geen afwijking. Er is dan geen behandeling nodig.

Hormoonbehandeling

Wanneer u vaker hinderlijk bloedverlies hebt en de gynaecoloog geen afwijkingen vindt, kan een hormoonbehandeling een oplossing zijn. Afhankelijk van de problemen en klachten kiest de gynaecoloog een passende hormoonkuur.

• Wanneer het slijmvlies verzwakt is, kan een oestrogeenkuur die het slijmvlies versterkt helpen.
• Wanneer het slijmvlies verdikt is kan de gynaecoloog een progesteronkuur voorstellen zodat het slijmvlies uitrijpt en wordt afgestoten.

Het kan zijn dat u vaker een hormoonkuur moet gebruiken omdat het slijmvlies opnieuw dikker kan worden.

Een alternatief voor deze kuren is een hormoonspiraaltje (de Mirena-spiraal) met het hormoon progesteron. Deze spiraal wordt in de baarmoederholte geplaatst. De eerste week tot enkele weken na plaatsing kan het onregelmatig bloedverlies aanhouden. Het Mirena-spiraal geeft de hormonen direct af op het baarmoederslijmvlies waardoor de spiegel va de hormonen in het bloed laag kan zijn.

Poliep of vleesboom verwijderen

Het slijmvormend weefsel van de baarmoedermond kan uitgroeien tot een poliep. Wanneer u bloedverlies heeft en er wordt een poliep gevonden, adviseert de gynaecoloog om deze te laten verwijderen. Dit kan met een hysteroscopie. Tijdens een hysteroscopie kijkt de gynaecoloog door middel van een dunne buis met een camera in de baarmoeder en kan de poliep verwijderd worden.

Als er een vleesboom in de baarmoederholte zit, is het soms nodig om deze te verwijderen, dit op dezelfde manier dus met een hysteroscopie. Het verwijderen van een vleesboom gebeurt vaak onder sedatie of narcose.

Verwijderen baarmoeder en eierstokken

Wanneer uit onderzoek blijkt dat u (een voorstadium van) kanker van het baarmoederslijmvlies hebt, krijgt u het advies de baarmoeder en eierstokken te laten verwijderen. De gynaecoloog geeft u eerst uitgebreide informatie over de mogelijkheden en de voor- en nadelen van het verwijderen van de baarmoeder en eierstokken. De operatie wordt meestal uitgevoerd door middel van een kijkbuisingreep (laparoscopie). U kunt samen met de arts beslissen of het nodig is om deze operatie te ondergaan.