Gestoorde nierfunctie

De nieren

De nieren hebben drie belangrijke functies:

• Het schoonmaken van het bloed. Via onze voeding komen ook afvalstoffen in het bloed. De nieren filteren deze afvalstoffen eruit. Met een bloed- en urineonderzoek kan de arts zien of de nieren hun werk nog goed doen. Er wordt dan gekeken hoeveel van de afvalstof creatinine, dat is een afbraak product van de spieren, in het bloed en in de urine zit. Is er veel creatinine in het bloed aanwezig en weinig in de urine? Dan kan dat een aanwijzing zijn dat de nieren niet goed werken.
• De nieren regelen ook de vochthuishouding in het lichaam. Is er te veel vocht in het lichaam, dan zorgen de nieren ervoor dat er meer urine wordt gemaakt en uitgeplast. Is er te weinig vocht in het lichaam, dan zorgen de nieren ervoor dat er minder urine wordt aangemaakt.
• De nieren maken hormonen aan die belangrijk zijn voor uw gezondheid, zoals vitamine D. Dit heeft u nodig voor de calciumhuishouding. Ook maken de nieren erythropoeitine (EPO) aan, nodig voor de aanmaak van rode bloedcellen. De nieren maken daarnaast ook hormonen aan die de bloeddruk regelen.

Herken gestoorde nierfunctie

Als de nieren niet goed werken, merkt u daar in het begin meestal niets van. Vaak merken mensen pas in een laat stadium dat er iets aan de hand is met hun nieren. Hieronder staan de meest voorkomende verschijnselen:

• Als de nieren het bloed niet meer goed kunnen zuiveren, stapelen afvalstoffen zich op in het lichaam. U kunt dan last krijgen van bijvoorbeeld misselijkheid, jeuk en een algeheel ziek gevoel. Uit onderzoek blijkt dat meestal het creatininegehalte in het bloed te hoog is en dat er minder creatine in de urine zit.
• Als de nieren de vochthuishouding niet meer goed kunnen regelen, houdt het lichaam vocht vast. U merkt dat doordat bijvoorbeeld uw enkels dikker worden. U kunt ook last hebben van kortademigheid, omdat er vocht bij de longen wordt vastgehouden.
• Als de nieren minder vitamine D aanmaken, kunnen de botten zwakker worden en sneller breken. Bij een tekort aan erythropoeitine krijgt u bloedarmoede. Hierdoor kunt u last krijgen van vermoeidheid, kortademigheid en kouwelijkheid. Bij een verminderde nierfunctie gaat de bloeddruk omhoog.

Oorzaken gestoorde nierfunctie

Een verminderde nierfunctie kan het gevolg zijn van een ziekte van de nieren zelf of van een andere aandoening waarbij de nieren betrokken zijn. Een voorbeeld van een nierziekte is een filterontsteking (glomerulonefritis). Dit is een zeldzame oorzaak van een gestoorde nierfunctie. Veel vaker is de oorzaak een andere aandoening. Denk daarbij aan aderverkalking, suikerziekte, hartfalen of hoge bloeddruk. Ook bij ouder worden gaat de nierfunctie achteruit.

Onderzoek gestoorde nierfunctie

Als de arts vermoedt dat uw nieren niet goed werken, wordt er eerst een algemeen onderzoek van de nieren gedaan. We maken een echo van de nieren en uw bloed en urine worden onderzocht. Bij een ziekte in de nier is een nierpunctie (biopt) bijna altijd noodzakelijk. Bij de veel vaker voorkomende aandoeningen waarbij de nierfunctie achteruitgaat, zoals aderverkalking, suikerziekte, hartfalen of hoge bloeddruk, is een nierbiopt in het algemeen niet nodig.

Behandeling

Om de nieren weer beter te laten werken, is meestal een dieet nodig. Daarbij eet u bijvoorbeeld minder zout of minder eiwitten. Soms is het nodig dat u medicijnen gebruikt om de bloeddruk te verlagen of om tekorten aan te vullen zoals vitamine D. Ook zijn soms medicijnen nodig die de nieren helpen om het bloed te zuiveren van afvalstoffen.

Als de nierfunctie zo slecht wordt dat medicijnen niet meer helpen of als de klachten te erg worden, is een nierfunctie vervangende behandeling soms noodzakelijk. Voorbeelden hiervan zijn niertransplantatie of dialyse.